Ταξίδι - προσκύνημα στην Ανατολική Θράκη

Ταξίδι - προσκύνημα στην Ανατολική Θράκη.

Το οδοιπορικό πραγματοποιήθηκε στις 31 Αυγούστου , 1 και 2 Σεπτεμβρίου με 40 περίπου ταξιδιώτες. Ξεκινήσαμε από το Άδενδρο 15, τα αδέλφια μου με τον/την σύζυγο, δυο ξαδέλφες και 7 Πεχτσεβίτες. Η Φρόσω karakutovska με τον σύντροφό της Βάνε, ο Θανάσης Καρακάσωφ, ο Μανώλης Στεφάνοβιτς με τα αδέλφια του Θανάση και Ιορδάνη και τη σύζυγο του Ντουσάνα. Αποδείχθηκε ότι τα τρία αδέλφια είναι εγγόνια της Παγώνας Αρβανιτίδου-Σταμάτοβιτς, αδελφής του Θανάση, αποστολέα της επιστολής του 1929.

Tο  σόι μας με το σόι των Αρβανιτίδη-Στεφάνοβιτς. Οι τρεις άνδρες είναι αδέλφια-εγγόνια της Παγώνας, αδελφής του Θανάση που έγραψε το γράμμα του 1929! Ο Θανάσης, ο Μανώλης και ο Ιορδάνης  με τη γυναίκα του. Το όνομα Θανάσης δεν χάνεται από το σόι!

Δέκα περίπου ήταν από τον Άγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης με καταγωγή από τη Μεσσήνη-Μισινλί του Λουλέ Μπουργάζ και 10 περίπου από τη Θεσσαλονίκη ή Χαλκιδική. Στους τελευταίους ο Νίκος Μαργέλης ( Τσιλβελής) και 3 αδέλφια  Κράνη από το Ροδόκηπο.

Αφού περάσαμε τα σύνορα , μετά την Κεσσάνη και με κατεύθυνση την Περίσταση , κάναμε μια παράκαμψη για το Μπαϊραμίτς – πατρίδα των συνταξιδιωτών μας από το Πέχτσεβο, 12 χιλιόμετρα υποτυπώδους δρόμου. Μείναμε σχεδόν μία ώρα , παραβιάζοντας το πρόγραμμα , γιατί οι Πεχτσεβίτες δεν άφηναν την πατρίδα τους. Συνομιλούσαν με τους νέους κατοίκους , των οποίων οι πρόγονοι έχουν έλθει από την Τζουμαγιά Βουλγαρίας και βέβαια συνεννοήθηκαν περίφημα. Γέμισε η πλατεία από τους κατοίκους και τις νέες με την παραδοσιακή βράκα , που κρατούσαν δίσκους με τσάι. Υπέθεσα ότι βγήκαν από κάποιο σχολείο Κορανίου.

Οι  απόγονοι των  νέων  κατοίκων του Μπαϊραμίτς και των παλαιών. Εκτός από τη Φρόσω, πίσω διακρίνονται οι αδελφοί Στεφάνοβιτς.

Με τον Θανάση Καρακάσωφ στο Μπαϊραμίτς.

Θα πρέπει από τώρα να πω ότι όλοι οι άνθρωποι , στους οποίους απευθυνθήκαμε για πληροφορίες ή για να μας υποδείξουν τα ερείπια, που δηλώνουν την εκεί παρουσία μας, το έκαναν με πολλή προθυμία και ευγένεια. Αρνήθηκαν το φιλοδώρημα με πολύ αξιοπρέπεια , λέγοντας ”όταν θα ρθούμε στην Ελλάδα, θα μας δείξετε και εσείς τα σπίτια μας”.

Συνεχίσαμε για το δικό μας Νεοχώρι-Γενίκιοϊ. Σώζονται βέβαια λίγα πράγματα και κανείς δεν μπορεί ακριβώς να μας τα δείξει, γιατί τα Γανόχωρα ήταν αμιγώς ελληνικά. Οι πρώτοι Τούρκοι ήρθαν πρόσφυγες το 1913 από τα Βαλκάνια και κατέλαβαν τα σπίτια τους ή στην καλύτερη περίπτωση τα μοιράστηκαν ως το 1914, που έγιναν οι απελάσεις ή ως το 1915, που το Γενικιόϊ , το Ξαμίλι, η Λούπιδα ,η Στέρνα εξορίστηκαν. Συγκατοίκησαν πάλι από το 1919 ως το 1922, που επέστρεψαν οι δικοί μας. Ο Μεγάλος Πόλεμος επίσης διεξήχθη ακριβώς εκεί- και να μην ξεχνάμε το φοβερό σεισμό του 1912.

Μας δείχνουν το μέρος, όπου ήταν χτισμένη η εκκλησία, το μεγάλο πλάτανο με τη βρύση, ένα παλιό σπίτι, που το λένε ”το αρχοντικό ” και τελευταία μας είπαν ότι ο ανασκαμμένος χώρος του νεκροταφείου μας βρίσκεται πίσω από το δικό τους, το οποίο βρίσκεται πάνω στον αμαξωτό δρόμο, για όσους θελήσουν να το ψάξουν. Για το χωριό μας ο Νίκος Κράνης τράβηξε βίντεο. Ελπίζω να μας το στείλει σύντομα.

Κάναμε στάση στην Περίσταση για φαγητό . Ένα ταξί με τις ξαδέλφες μου και την αδελφή μου και τον συγχωριανό μας Νίκο Τσουγκλίνη έφυγε για το Γκιολτζίκ και το Γιάγατς. Η Κική Χαρινά φωτογράφισε τα σωζόμενα ελληνικά σπίτια και πρώτα – πρώτα του παππού της Αγγελή. Της τα έδειξε ο Νίκος , ο οποίος επισκέφτηκε και παλιότερα το χωριό με πρόσφυγες της πρώτης και δεύτερης γενιάς, που και στο Άδενδρο είναι γείτονες.

Ένα άλλο ταξί έφυγε για Λούπιδα και τη Στέρνα με δυο κυρίες που έχουν καταγωγή από εκεί. Μαζί και εγώ. Συμπαθητικά χωριά. Στην Στέρνα σώζονται , σε κακή κατάσταση βέβαια , το σχολείο και η εκκλησία.

Το σχολείο της Στέρνας

O ναός στη ΣΤΈΡΝΑ

Παλιά επιγραφή στη βορειοδυτική γωνία: ΑΠΟΛΛΩΝΙ ΤΟΡΟΝΤΗΝΩ ΑΥ(Λ?)ΟΥ ΒΕΙΣΤΑΒΑΚΗΣ ΥΠΕΡ ΕΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΚΝ(Ω)Ν ΣΑΛΜΟΥ ΚΑΙ ΓΕΤΑ ΕΥΧΗΝ

Υπάρχει όμως και νεότερη κτητορική επιγραφή: Θείω κακραιφνή εμφορούμενος ζήλω Χριστώ Σωτήρι και Αγίω Γεωργίω ξυνόν ...άστυ εοί?-έδιο? ξυνώς ...λεώς Στέρνης τοδ εκ θεμελίων ιερόν στήσας αναθέτω. Σωτηρίω έτει αωπζ (1887) Μαρτίου...

Από την Περίσταση κατευθυνθήκαμε στην Ραιδεστό, μέσω Αυδημίου και Πάνιδου, που σήμερα λέγεται Barbaros! Είχα προγραμματίσει στάση στο γραφικό Αυδήμι , αλλά ήδη είχε νυχτώσει. Ανεβήκαμε στο Ιερό Όρος . Ο δρόμος είναι στενός για μεγάλο λεωφορείο , αλλά καλός. Διανυκτερεύσαμε στη Ραιδεστό.

Ραιδεστός. Ελληνικά ίχνη

Το πρωί επισκεφθήκαμε την περιοχή γύρω από το Αναγνωστήριο της Βισάνθης, που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο , όπου ανιχνεύονται ίχνη της ελληνικής παρουσίας- εκτός από το αναγνωστήριο δηλαδή , το Γεωργιάδειο και τα Θεοδωρίσεια εκπαιδευτήρια και ελληνικές κατοικίες.

Η πεζογέφυρα που ξεκινάει από το Αναγνωστήριο Βισάνθη και καταλήγει στην παραλία

Συνεχίσαμε για Μεσήνη και Βιζύη. Πρώτη στάση βέβαια στην Αγία Σοφία, που χρησιμοποιείται ως τζαμί, και στο αρχαίο θέατρο των Ρωμαϊκών χρόνων. Καταλήξαμε στον υπέροχο λόφο με το κάστρο, που δεσπόζει στην περιοχή με την Μπάϊρα απέναντι , για την οποία έχουμε τόσες περιγραφές από τον Βιζυηνό.

Στις Σαράντα Εκκλησιές επισκεφθήκαμε το αρχαιολογικό μουσείο και τη μικρή πλατεία Μπαϊρι, όπου οι αστοί Έλληνες  στρίμωξαν τα αρχοντικά τους. Έχει τελειώσει η ανακατασκευή του αρχοντικού του γιατρού Κωνσταντίνου Κεραμέως και συνεχίζετε για αυτά του Τζελέπογλου και Δοδόπουλου. Καμιά μνεία ότι πρόκειται για ελληνικές κατοικίες. Στο αρχοντικό του Κεραμέως υπάρχει επιγραφή ότι εκεί διανυκτέρευσε ο Κεμάλ- Στου Δοδόπουλου, στην πίσω αυλή ετοιμάστηκε επιγραφή με την ένδειξη κονάκι Dodoglou. Τα κτίρια ανακατασκευάζονται με χρηματοδότηση της Ε.Ε. μέσω Βουλγαρίας. Πρόκειται λέει , για κοινή πολιτιστική κληρονομιά των δύο λαών.

Διανυκτερεύσαμε στην Αδριανούπολη, στο Sultan Hotel, το οποίο είναι χτισμένο στα θεμέλια της ελληνικής Μητρόπολης.

Φτάσαμε νωρίς και περιηγηθήκαμε τη ζωντανή αγορά της και την ελληνική συνοικία, το Κάστρο δηλαδή . Το πρωί είδαμε το Παρθεναγωγείο Ζάππειο, στο οποίο σήμερα στεγάζεται η Διεύθυνση Αστυνομίας , όπως επίσης και το κτήριο της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας , το οποίο καταρέει. Περιηγηθήκαμε επίσης στα ερείπια του βυζαντινού τείχους με τον πύργο του Τσιμισκή, το τζαμί Σελιμιγιέ, τα δύο μπεζεστένια και το βραβευμένο και πολύ ενδιαφέρον μουσείο Υγείας.

Γευματίσαμε στο Κάραγατς, στις όχθες του Έβρου αφού είδαμε το σταθμό Orient Express.

Επιστρέψαμε μέσω Καστανιών.