ΤΟ ΠΕΧΤΣΕΒΟ - Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ μέρος α΄
Χρωστάμε χάριτες στις
οικογένειες Τζαβέλλα και Μουσχούλη από την Πεπονιά, που διέσωσαν αυτό το γράμμα
μαζί με άλλα έγγραφα. Γιατί, αυτό το γράμμα μας πληροφορεί ότι στο Πέχτσεβο των
Σκοπίων ζουν, και με άλλους κοντοχωριανούς, Γενικιώτες. Ο Στρατής Μουσχούλης,
γόνος τρίτης γενιάς προσφύγων, τα διαφυλάσσει ως οικογενειακά
κειμήλια. Του είμαι ευγνώμων. Ο Στρατής μου μίλησε για το ΠΈΧΤΣΕΒΟ στις
αρχές τις χρονιάς. Έτσι άρχισα τις επαφές, μέσω skype, με τη Φρόσω-Froska
karakutofska. Συμφωνήσαμε να τους επισκεφθώ, αφού πρώτα εντοπίσει τους
απογόνους αυτών που αναφέρονται στο γράμμα. Εντόπισε τον πρώτο αμέσως και
βέβαια είναι ξάδελφος του Στρατή Τζαβέλλα. Σταμάτης Σταμάτοβιτς.
Τους επισκεφθήκαμε των αγίων Αποστόλων με την αδελφή
μου, τον άντρα της και τον συγχωριανό μας Χρήστο Λαγό. 110 χιλιόμετρα από
τα σύνορα, στα σύνορα Σκοπίων- Βουλγαρίας, 60 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από τη
Στρώμνιτσα, 6-8 από το Μπέροβο. Ο δρόμος μετά τη Στρώμνιτσα, συνεχίζει
μέσα από ένα ήρεμο, ημιορεινό τοπίο. Συναντήσαμε τη Φρόσω με τον
πεντάχρονο ξανθό εγγονό της Δημήτρη στην πλατεία, κάτω από την
τεράστια σημαία τους.
Η Φρόσω μας οδήγησε στο σπίτι
της. Σε λίγο κατέφθασαν η Μαρία Στεφάνου και ο Σταμάτης, ο οποίος έλεγε Άδενδρο-Άδενδρο. Καταλάβαμε
ότι ήταν ο άνθρωπός μας. Εξάλλου η ομοιότητα με τον θείο του Θανασό είναι
εκπληκτική. Μας εξήγησε η Φρόσω ότι στο παρελθόν είχε επισκεφθεί τον θείο του
στο Άδενδρο. Ακολούθησαν ο Μανώλης ο αρχαιολόγος, ο οποίος καταλαβαίνει ελληνικά
και ο Σταύρος με καταγωγή από το Γιάγατς, ο οποίος είναι πρόεδρος του Συλλόγου
΄΄Καλλίπολις’’,εφόσον κατάγονται από το σαντζάκι της Καλλίπολης. Ο
Μανώλης με τη Φρόσω θα ρθει στο ταξίδι-προσκύνημα, που θα γίνει στις 31-8,
1 και 2-9 στη Θράκη.Όχι δεν μιλάνε ελληνικά, παρά ελάχιστα. Η Μαρία, που μιλάει,
εξηγεί: Με τους γονείς μας μιλούσαμε ελληνικά, με τα παιδιά μας ελληνικά και
ύστερα ήρθαν οι ...νύφες! Και πρόσθεσα εγώ: το καθεστώς, το σχολείο, ο
στρατός, η τηλεόραση...
 |
| η ταυτότητα
μέλους του Συλλόγου |
Η πιο συγκινητική στιγμή ήταν,
όταν όρθια η Φρόσω διηγούνταν: Όταν φθάσαμε εδώ, το Πέχτσεβο ανήκε στη Βουλγαρία
και μας ανάγκασαν να πάρουμε βουλγαρικά ονόματα, ύστερα μας είπαν ότι τώρα
είμαστε Σερβία και μας έδωσαν σερβικά ονόματα, μετά μας πληροφόρησαν ότι είμαστε
Γιουγκοσλαυία και τελευταία μας δήλωσαν ότι είμαστε Μακεδονία. Σε αυτό το
σημείο η Φρόσω σηκώνει τα χέρια και φωνάζει με άγρια φωνή, λες και κάνει
τη δήλωση πρώτη φορά: ‘’ως εδώ, εμείς είμαστε Έλληνες!’’Και συστήνουν το Σύλλογο
΄΄Καλλίπολις ‘’ των ελληνικής καταγωγής πολιτών. 400 είναι τα εγγεγραμμένα μέλη,
5500 οι κάτοικοι της κωμόπολις, οι περισσότεροι ελληνικής καταγωγής. Έχουν
συνείδηση της καταγωγής τους. Γιατί δεν μιλάνε ελληνικά? Πέρα από τους λόγους,
που προανέφερα, από τους πρώτους πρόσφυγες ελάχιστοι γνώριζαν ανάγνωση και
γραφή, δεν είχαν ποτέ ελληνικό σχολείο. Τώρα έχουν μια φορά τη βδομάδα.
 |
| Ο Μανώλης, η Μαρία, η Φρόσω, ο Σταύρος, πρόεδρος του συλλόγου
‘’Καλλίπολις’’ |
Τις επόμενες μέρες η Φρόσω
συνέχισε την έρευνα. Εντόπισε τον Κοκκινόπουλο και τον συντάκτη του γράμματος, ο
οποίος ζει στα Σκόπια, είναι 93 ετών και με περιμένει με πολλή αγωνία. Την Τρίτη
φεύγω για περαιτέρω έρευνα.
 |
| Μαθητές και μαθήτριες των Φροντιστηρίων Ελληνικής Γλώσσας από το Πέχτσεβο και το
Στιπ επισκέπτονται το Αρχαιολογικό Μουσείο
Θεσσαλονίκης |
Αυτές τις μέρες η
Φρόσω είναι σε κατασκήνωση, στη Ν. Φώκαια Χαλκιδικής. Συνοδεύει 60 μαθητές από
το Πέχτσεβο και το Στιπ, που μαθαίνουν ελληνικά. Θα φύγω μαζί
τους.
